Kỳ thi Tuyển sinh Đại học cam go vừa kết thúc, không những học sinh, phụ huynh mà người dân cả nước đều cảm thấy hoang mang, chưa thích nghi được với sự thay đổi quy chế tuyển sinh đại học 2015. Vậy cách thức tuyển sinh giữa các quốc gia trên thế giới có gì khác biệt với Việt Nam?
Việt Nam
Chiều 26/2/2015, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm Vũ Luận đã ký ban hành quy chế thi THPT quốc gia và quy chế tuyển sinh Đại học, Cao đẳng năm 2015. Theo phương án đổi mới này, học sinh lớp 12 phải tham gia kỳ thi THPT Quốc gia nhằm mục đích cùng lúc xét tốt nghiệp THPT và đầu vào đại học, có 03 môn thi bắt buộc là Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ, tùy theo ngành học muốn đăng ký mà thí sinh thi thêm 01 trong 05 môn tự chọn bao gồm Hóa học, Vật lý, Sinh học, Lịch sử và Địa lý.
Sau khi có kết quả thi, thí sinh có thể nộp hồ sơ tới trường đại học mà mình có nguyện vọng theo học, các trường sẽ căn cứ theo chỉ tiêu về số lượng sinh viên, kết quả thi và nguyện vọng của thí sinh để xét tuyển.
Tuyển sinh đại học 2015 - Tâm điểm chú ý của người dân cả nước
Trung Quốc
Tại Trung Quốc, thí sinh tham gia kỳ thi đầu vào đại học theo một hoặc hai lĩnh vực là Khoa học kỹ thuật hoặc Khoa học xã hội, đây là kỳ thi quốc gia và được điều hành tập trung bởi Chính phủ. Chính phủ cũng xác định nội dung đề thi và chỉ tiêu tuyển sinh cho từng ngành và cho từng trường.
Điểm khác biệt duy nhất là nguyện vọng của tất cả thí sinh trên toàn quốc sẽ được nộp lên Hội đồng thi Quốc gia, sau đó kết quả thi kèm theo nguyện vọng sẽ được chuyển đến các trường đại học mà học sinh đăng ký, việc tuyển sinh được các trường lựa chọn trên cơ sở điểm thi của thí sinh.
Hàn Quốc
Hàn Quốc cũng tổ chức thi Đại học chung trên toàn quốc. Tuy nhiên, điểm thi đại học chỉ chiếm 65% kết quả tuyển sinh, các yếu tố còn lại là bảng điểm Phổ thông Trung học (25%) và thi tự luận tại trường đại học (10%).
Nhật Bản
Tại Nhật Bản, Trung tâm giáo dục Quốc gia sẽ tổ chức kỳ thi đại học chung toàn quốc theo 6 nhóm môn học với 31 môn cụ thể. Tuỳ theo từng ngành học, mỗi thí sinh được chọn 5/18 môn thi, có 400 điểm thi trên toàn quốc với phương pháp thi là trắc nghiệm. Khi tuyển vào trường, thí sinh có thể phải thi thêm 1-2 môn đặc thù phù hợp với yêu cầu của trường đó.
Nhật chọn hình thức thi trắc nghiệm để đảm bảo tính công bằng cho cuộc thi
Ấn Độ
Ấn Độ được coi là nước tổ chức tuyển sinh phức tạp nhất thế giới, các thí sinh được tuyển vào đại học Ấn Độ trên cơ sở điểm chuẩn của các kỳ thi tốt nghiệp THPT và đầu vào đại học. Các kỳ thi này được chỉ đạo, tổ chức bởi nhiều cơ quan khác nhau bao gồm Chính phủ, chính quyền địa phương, trường đại học. Tuy nhiên, từng địa phương và từng trường đại học lại có cách chấm điểm, thang điểm và điểm chuẩn khác nhau.
Thái Lan
Còn ở Thái Lan, nước này tổ chức một kỳ thi đại học chung trên toàn quốc (JHEFE: Joint Higher Education Intrance Examination) nhưng việc tuyển vào các trường còn bao gồm kết quả học phổ thong, điểm thi đại học bằng phương pháp trắc nghiệm, phỏng vấn kiểm tra thể lực. Mỗi học sinh có thể gửi đơn dự tuyển vào 5 khoa của nhiều trường hay Viện đại học.
Mỹ
Trong khi đó, các nước phương Tây lại chuộng phương án không tổ chức tuyển sinh đại học trên toàn quốc. Tại Mỹ, các trường đại học không tuyển sinh dựa vào một kỳ thi chung toàn quốc mà dựa vào các tổ chức khảo thí độc lập với các cơ quan quản lý giáo dục, cụ thể là thông qua 2 cuộc thi SAT (Scholastic Achivement Test, thi Anh văn và Toán) và ACT (American College Test, thi Anh văn, Toán, Đọc hiểu và Khoa học), mỗi cuộc thi được tổ chức 04 lần/năm. Điểm chung của hai kỳ thi này là đều chú trọng đánh giá khả năng tư duy và phân tích, vận dụng kiến thức của thí sinh thay vì kiểm tra khối lượng kiến thức mà thí sinh tích lũy được.
Ngoài ra, dựa vào đăng ký của thí sinh, ACT còn đưa ra bộ câu hỏi nhằm đánh giá năng khiếu và sở trường của thí sinh, sau đó tư vấn cho sinh viên nên chọn học ngành nào. Học sinh cuối cấp trung học sẽ gửi bảng điểm trung học, kết quả thi SAT hoặc ACT và bài luận tới khoảng 05 đến 06 trường đại học. Các trường sẽ dựa trên những kết quả này để lựa chọn sinh viên mới.
Học sinh THPT Mỹ tham dự kỳ thi SAT - ACT
Na Uy
Quá trình tuyển sinh ở Na Uy được điều phối tập trung bởi một tổ chức thuộc Chính phủ là Dịch vụ Hành chính Đại học Na Uy, ứng viên được đăng kí tới 10 nguyện vọng. Họ được tuyển chọn theo thành tích tại trường THPT, điểm thưởng cho ngành học đặc biệt, kinh nghiệm phục vụ quân đội.
Ireland
Có đôi chút khác biệt so với hai quốc gia trên, ở Ireland, sau khi học xong Trung học, học sinh sẽ phải tham gia một kỳ thi Quốc gia để lấy Chứng chỉ Tốt nghiệp Phổ thông. Sau đó, những thí sinh muốn vào đại học sẽ nộp nguyện vọng lên Cơ quan Tuyển sinh Trung ương (CAF- Central Admissions Office) và máy tính sẽ tự động chuyển danh sách thí sinh cùng điểm thi tốt nghiệp đến các trường dựa theo nguyện vọng của thí sinh. Mỗi trường sẽ tự xác định số lượng sinh viên cho mỗi ngành học và thông báo kết quả về cho thí sinh trúng tuyển.
Như vậy, có thể dễ dàng nhận thấy xu hướng chung của các quốc gia châu Á là vẫn duy trì kỳ thi chung với quy mô toàn quốc để tuyển sinh đại học. Ngược lại, các nước phương Tây lại áp dụng hình thức xét tuyển gọn nhẹ, với các yếu tố như thành tích của thí sinh tại trường trung học, kỹ năng tư duy, phân tích vấn đề, vận dụng kiến thức... được cân nhắc. Kỳ thi THPT quốc gia 2015 là một cố gắng thay đổi theo hướng “Tây hóa” của Việt Nam, tuy nhiên, vẫn chưa thực sự hoàn chỉnh và thành công như mong đợi.